Loading: 0%

Gelijk in de dood, ongelijk in het leven. Deze website gaat over verhalen van afro amerikanen die meegeholpen hebben aan de bevrijding van Europa.

Ontdek de verhalen en ervaringen van zowel afro amerikanen als Nederlandse burgers aan het eind van de oorlog.

menu
02. Historische context:

Rassenscheiding in het Amerikaanse leger

Voordat de Amerikaanse overheid besloot een bijdrage aan WOII te gaan leveren, waren er in heel de VS rassenrellen aan de orde van de dag. Philip Randolph, voorzitter van de Brotherhood of Sleeping Car Porters (een bond van kruiers in dienst van een treinmaatschappij), bereidt in 1941 samen met andere zwarte leiders een March on Washington voor. Zij eisen van de regering een wet die het gelijke recht op arbeid garandeert en ze protesteren tegen de discriminatie in de wapenindustrie. First Lady Eleanor Roosevelt geeft actieve steun aan de zwarte bevolking die vecht voor de opheffing van rassenscheiding zowel in het leger als in de samenleving. ‘Een van de belangrijkste bedreigingen van vrijheid is onze houding tegenover het gekleurde ras’, zegt ze in een interview in The American Magazine

De terugkeer van zwarte troepen uit Frankrijk na WOI was mede aanleiding tot de rassenrellen. Tijdens hun verblijf in Frankrijk waren duizenden Afro-Amerikanen voor het eerst in aanraking gekomen met – witte- Europeanen. Ze werden door hen als bevrijders in de armen gesloten. Dat gaf hun gevoel van eigenwaarde een grote boost en leidde tot protesten over de onderdrukking in eigen land. Bij witte Amerikanen heette het dat “Franse vrouwen de zwarten hebben bedorven”.

The world greatest democracy fought the world’s greatest racist with a segregated army
- S.E. Ambrose

Al gedurende negentiende eeuw werden in Amerika heftige discussies gevoerd over slavernij. Slavernij was zelfs een van de twistpunten die leidden tot de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865). In die oorlog vochten Afro-Amerikanen mee aan de kant van zowel het Noordelijke als het Zuidelijke Leger. Ook aan andere oorlogen waarbij de VS was betrokken leverden Afro-Amerikanen een groot aandeel. De strikte rassenscheiding die de samenleving kenmerkte weerspiegelde zich in het leger. De regimenten van zwarte soldaten stonden onder leiding van witte officieren. Dat bleef zo in volgende oorlogen zoals de American Indian Wars en de Spaans-Amerikaanse oorlog, tot aan WOI toe.

Slavenhouders verdienden geld door hun slaven uit te lenen aan het Zuidelijke Leger. Ook kwam het voor dat slaven de belofte kregen dat ze een zogenaamde freedman, een vrijgemaakte slaaf zouden worden als ze wilden meevechten.

In januari 1863 tekende de Amerikaanse president Lincoln zijn bevrijdingsproclamatie, waarmee hij alle tot slaaf gemaakten in de Confederatie de vrijheid gaf. Op 31 januari 1865 nam de Senaat van de Verenigde Staten het dertiende Amendement op de Constitutie aan, waarin de slavernij in de gehele VS officieel werd afgeschaft. In 1868 krijgen zwarte Amerikanen volledig burgerschap en gelijke behandeling. Dat betekent echter niet dat grondrechten van zwarte Amerikanen altijd werden (en worden) gerespecteerd. Destijds was dat deels omdat het Amerikaanse Supreme Court de interpretatie van de wetgeving in die tijd overliet aan de individuele staten. De zuidelijke staten namen vervolgens beperkende, racistische wetten aan, gebaseerd op witte superioriteit: bekend als de Jim Crow laws. Het motto dat daarbij werd gehanteerd was 'Separate but Equal'. In de zuidelijke staten werden zowel ervoor en ook erna duizenden zwarte mannen en vrouwen gelyncht, niet alleen door fanatieke genootschappen als de KuKluxKlan en de White Brotherhood, maar ook door min of meer toevallige menigten van mensen. De aanleiding kon zijn de verdenking van een misdrijf, maar ook een geschil over een stuk grond, of de simpele behoefte aan een beetje actie. Na de aanname in 1865 van het dertiende Constitutioneel amendement, meldden honderdduizenden Afro-Amerikanen zich vrijwillig aan bij het Noordelijke Leger.

In de periode na de Eerste Wereldoorlog ontstond grote onrust, met name door de toegenomen mondigheid van Afro-Amerikanen. Velen van hen waren tijdens WOI door Fransen als bevrijders in de armen gesloten. Bij de wapenstilstand op 11 november 1918 hadden meer dan 350,000 Afro-Amerikanen gediend aan het Westelijk Front. De meesten van hen in dienende functies en niet aan de frontlinie. Veel later pas, werd aan velen van hen postuum de Medal of Honor uitgereikt.

https://www.nytimes.com/2019/1...

De onrust tussen WOI en WOII werd mede gevoed door de opkomst van de industrie met veel nieuwe banen. Werkloze Afro-Amerikanen uit de zuidelijke staten trokken naar de uitdijende industriesteden. Zwarte vakbonden waren woedend omdat steeds duidelijker bleek dat zwarte werkzoekenden systematisch van de nieuwe banen werden uitgesloten. En als ze al een baan kregen, kregen ze minder betaald voor hetzelfde werk dan witte landgenoten. Daarnaast vertikte wit personeel het soms om met zwarte collega’s samen te werken. In praktisch alle industriesteden, met name in Chicago en Detroit, vonden in die tijd heftige rellen plaats, die door militairen werden neergeslagen.

1941 Executive order 8802

Het beleid van de Verenigde Staten is er op gericht om volledige deelname van alle burgers aan te moedigen bij de nationale verdediging, ongeacht ras, religie, kleur of afkomst en in het vaste vertrouwen dat de democratische manier van leven van de natie alleen met hulp en steun van alle groepen binnen zijn grenzen met succes kan worden verdedigd. (…) Ik bevestig hierbij het beleid van de U.S. dat bij tewerkstelling van arbeiders in de defensie industrie noch bij de overheid discriminatie op grond van ras, religie, kleur of land van afkomst is toegestaan (…).

De order behelst ook de gelijkstelling van zwart en wit in de militaire industrie en gaf industriële bedrijven opdracht om stappen te ondernemen wanneer klachten over racisme werden gemeld. De zuidelijke staten ‘ The Confederate states’ echter, accepteerden dat niet en zorgden, waar dat maar mogelijk was, voor nieuwe wetten en maatregelen die ‘Jim Crow’ wetten genoemd worden en die de bestaande situatie in stand moesten houden.

Toen, in die onrustige periode, deelname van het Amerikaanse leger aan de bevrijding van WOII voor de deur stond kwam de Amerikaanse overheid terecht in een spagaat. De Amerikaanse legerleiding had een groot probleem bij de samenstelling van de troepen. De vrijheid die ze Europa wilden teruggeven bestond niet voor de zwarte soldaten die ingezet werden om de vrijheid in Europa te bevechten. Hoe konden ze een goed functionerend leger samenstellen, als de witte manschappen hun zwarte medestrijders thuis niet duldden. Het land was zo strikt naar ras gescheiden dat operationeel grote problemen voorzien werden.

Philip Randolph, voorzitter van de Brotherhood of Sleeping Car Porters (een bond van kruiers in dienst van een treinmaatschappij), bereidt in 1941 samen met andere zwarte leiders een March on Washington voor. Zij eisen van de regering een wet die het gelijke recht op arbeid garandeert en protesteren tegen de discriminatie in de wapenindustrie. First Lady Eleanor Roosevelt geeft actieve steun aan de zwarte bevolking die vecht voor de opheffing van de rassenscheiding in het leger en in de samenleving. ‘Een van de belangrijkste vernietigers van vrijheid is onze houding tegenover het gekleurde ras’, zegt ze in een interview in The American Magazine

900.000

Uiteindelijk namen 900.000 zwarte Amerikanen - at home and abroad - tijdens WOII deel aan de bevrijding van Europa. Na het einde van de Tweede Wereldoorlog ontving geen van de Afro-Amerikanen veteranen de Congressional Medal of Honor (MOH), de hoogste Amerikaanse militaire onderscheiding.
Discriminatie in het U.S. Army, werd pas afgeschaft na WOII. Op 26 juli 1948 vaardigde President Harry Truman Executive Order 9981 uit. Daarmee was de segregatie in het Amerikaanse leger formeel opgeheven.

Executive order 9981

“Hierbij wordt besloten dat het beleid van de President er op gericht is dat er gelijkheid van behandeling en mogelijkheden zal zijn voor alle personen in de strijdkrachten zonder dat ras, kleur, religie of land van herkomst een rol speelt. Dit beleid wordt zo snel als mogelijk effectief, rekening houdend met de tijd die nodig is om noodzakelijke wijzigingen aan te brengen zonder afbreuk te doen aan efficiëntie of moraal".