Wie zijn onze bevrijders?
Je hebt nu geleerd dat Nederland in twee fases is bevrijd. Eerst werd een klein stuk van Nederland bevrijd in 1944 en pas vanaf mei 1945 was heel Nederland bevrijd. De bevrijding verliep chaotisch en was voor tijdgenoten een spannende en angstige gebeurtenis, waarin van alles tegelijk en door elkaar gebeurde. Sommige Nederlanders kwamen voor het eerst in contact met het ‘verre buitenland’ door het inkwartieren van geallieerde soldaten in hun huizen.
Zo kwamen ze in contact met een vreemde taal en met andere normen en waarden. Een afwachtende houding veranderde in nieuwsgierigheid, vriendschappen en zelfs verliefdheden.
Maar wie zijn die bevrijders nu? Wat is hun verhaal? Welk beeld heb jij eigenlijk bij de woorden: “onze bevrijders”. Maak het onderstaande woordweb compleet door op te schrijven waar jij aan denkt bij de bevrijders van Nederland. Uit welke landen komen ze? Wat dragen ze bij zich? Wat namen ze mee? Zijn er alleen positieve of ook negatieve ervaringen? Hoe zag een bevrijders eruit? Wanneer ben je eigenlijk een bevrijder?
Op De Amerikaanse militaire begraafplaats van Margraten zijn soldaten begraven, die sneuvelden in de opmars naar Duitsland. Ieder jaar wordt er herdacht dat de Amerikaanse soldaten onze vrijheid mogelijk maakten. Zij zijn niet allemaal gesneuveld op Nederlandse bodem. De Amerikaanse legerleiding verwachtte veel doden bij de opmars naar Berlijn en deze slachtoffers mochten niet begraven worden in vijandelijke bodem. In oktober 1944 meldde de toenmalige commandant van de 611th Graves Registration Compagny zich op het gemeentehuis van Margraten. Dit dorp was op 13 september 1944 bevrijd en werkte uit dankbaarheid mee aan het beschikbaar stellen van akkers van de boeren in de omgeving waarop de gesneuvelde soldaten konden worden begraven.
75 jaar later laat deze plek zien hoeveel verschillende mensen mee hebben gevochten in de oorlog. Op deze plek liggen alleen Amerikaanse soldaten maar van allerlei soorten komaf: rijk en arm, noord en zuid. Over de meeste van hen is in de tussentijd behoorlijk wat informatie bekend. De meesten hebben zelfs een gezicht gekregen, maar deze gezichten bevestigen meestal het algemeen beeld dat we hebben van onze bevrijders: witte jonge mannen tussen de 18 en 40 jaar oud. Kwam dit beeld bij jou ook naar voren toen je het woord hierboven invulde? Is het beeld dat we van onze bevrijders hebben daarmee compleet? Nee, een leger bestaat niet enkel uit gevechtstroepen. Een leger kan niet functioneren zonder administratie, dokters, zusters, de transporteurs en logistieke diensten en zonder een keukenploeg. De mensen met die functies waren ook onderdeel van het bevrijdingsleger. In de schoolboeken zien we enkel de witte soldaten en dan vooral van gevechtseenheden. Het verhaal is ontstaan dat witte soldaten Nazi Duitsland verslagen hebben, met daarbij veel aandacht voor de witte staatsmannen, maar dat is een incompleet beeld. Welke groep bevrijders zijn we nu vergeten?
In de volgende opdracht, Beelden om te onthouden vmbo, havo en vwo, ga je kijken naar foto’s die gaan over onze bevrijding. Bij geschiedenis draait het niet alleen om kennis, maar ook om het aandachtig bestuderen van een bron en het analyseren van bronnen. Wat zie je in de bron gebeuren, wie zijn er aanwezig en wat betekent dit?
